การฉายรังสี เทคนิค SBRT ในมะเร็งตับอ่อน
แพทย์ผู้ใหญ่ท่านหนึ่ง ปรึกษาเกี่ยวกับเทคนิคการรักษาด้วยรังสี แพทย์ท่านนี้ได้พูดกับผมว่า ตลอดเวลาที่ผ่านมา เขามีความรู้สึกว่า การฉายรังสี ก็คือ การฉายรังสี ฉายที่ไหน ก็เหมือนกัน
วันนี้ท่านได้ศึกษาพบว่า มีความแตกต่างมากมายทั้งเรื่องเครื่องมือ และเทคนิค รวมทั้งความชำนาญของรังสีแพทย์ ที่เป็นผู้กำหนดเป้าหมาย และควบคุมภาวะแทรกซ้อน ในเนื้อเยื่อปกติที่อยู่โดยรอบ
ผมจึงจะนำเรื่องมะเร็งตับอ่อนที่ท่านปรึกษา มาเป็นตัวอย่างในการแสดงความแตกต่างของเทคนิคของรังสี เพื่อเป็นประโยชน์ในการเลือกการรักษา และวิเคราะห์ ผลการวิจัย
เริ่มง่ายๆ ด้วยในอดีตเราใช้รังสีโคบอลท์ ซึ่งมีพลังงานในการทะลุทะลวงที่ต่ำ ขอบรังสีที่ไม่คมชัด จึงมีภาวะแทรกซ้อนได้มาก เหมือกับการมีดเล็กๆ ทื่อๆ ไปเฉือนเนื้อ ก็จะเกิดความชอกช้ำ และ ต้องเชือดหลายครั้งกว่าจะขาด
ต่อมาก็เป็นเครื่องเร่งอนุภาคที่มีอำนาจการทะลุทะลวง ได้ลึกกว่า และ ด้วยระบบการวางแผนการฉายรังสี ด้วยคอมพิวเตอร์ จึงเป็นที่มาของ รังสีสามมิติ ทำให้การฉายรังสีรักษามะเร็งมีประสิทธิภาพมากขึ้น
แต่… การฉายรังสีสามมิติส่วนใหญ่ ยังเป็นการฉายรังสีจำนวนครั้งที่สูง (25-35 ครั้ง) ปริมาณรังสีต่อครั้งต่ำ ซึ่งจะดีมากในมะเร็งศีรษะและลำคอ เช่น มะเร็งหลังโพรงจมูก มะเร็งช่องปาก หรือมะเร็งที่มีการแบ่งตัวเร็วและตอบสนองไว ส่วนกลุ่มที่ดื้อต่อรังสี และตอบสนองช้า เราต้องการปริมาณรังสีต่อครั้งที่สูง เช่น มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งตับอ่อน เป็นต้น
