กินป้องกันมะเร็งด้วย Matrix effect
กินป้องกันมะเร็งด้วย Matrix effect
Matrix effect คือการทำงานร่วมกันของสารอาหารหลากหลายชนิด เช่น เมื่อเรารับประทานส้ม เราหวังว่าจะได้ประโยชน์จากวิตามินซี อย่างไรก็ตาม วิตามินซีในส้มไม่ได้ทำงานโดยลำพัง แต่ยังมีสารอื่นได้แก่ ไบโอฟลาโวนอยด์ (Bioflavonoids), ไฟเบอร์(fiber) ที่ละลายน้ำ, ไฟเบอร์(fiber) ที่ไม่ละลายน้ำ, โฟเลตที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ, วิตามินบี1, แคลเซียม, ทองแดง, สังกะสี, แคโรทีนอยด์ และสารอื่นอีกจำนวนมาก แต่ละชนิดมีปริมาณมากน้อยแตกต่างกัน ซึ่งทำงานร่วมกันเรียกว่า Matrix effect ทำให้ร่างกายสามารถย่อย ดูดซึมและใช้ประโยชน์จากส้มที่เรารับประทาน
หรืออีกตัวอย่างหนึ่งได้แก่ การรับประทานบรอกโคลี
สารประกอบซัลโฟราเฟนในบรอกโคลี ที่จะทำงานร่วมกับเอนไซม์และสารอื่น ๆ เพื่อส่งเสริมกระบวนการล้างพิษและยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็ง
ดังนั้น Matrix effect จึงไม่พบในอาหารเสริมหรือสารสกัดที่มีสาระสำคัญไม่กี่ชนิดในปริมาณที่สูง มีงานวิจัยที่น่าสนใจมากงานหนึ่ง หัวข้อคือ “อาหารเสริมเทียบกับอาหารธรรมชาติสำหรับการป้องกันมะเร็ง” งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาขนาดใหญ่ภายใต้โครงการ Women’s Health Initiative ที่ติดตามผู้หญิงกว่า 160,000 คนเป็นเวลามากกว่า 20 ปี สรุปได้ดังนี้
1. ผู้หญิงที่ได้รับวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระจากอาหารจริง มีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งต่ำกว่าผู้ที่บริโภคสารเหล่านี้ในรูปแบบอาหารเสริม 
2. ผู้ที่บริโภคผักและผลไม้ที่อุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ 5 ส่วนขึ้นไปต่อวัน มีความเสี่ยงต่อมะเร็งลดลง 23% เมื่อเทียบกับผู้ที่บริโภคน้อยกว่า 2 ส่วนต่อวัน
3. อาหารเสริมไม่สามารถทดแทนอาหารจริงได้: แม้ผู้เข้าร่วมวิจัยจะบริโภคอาหารเสริมวิตามินและแร่ธาตุในปริมาณเทียบเท่า หรือมากกว่าที่พบในอาหารจริง แต่ไม่พบประโยชน์ในการลดความเสี่ยงมะเร็งเมื่อเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้รับอาหารเสริม
4. งานวิจัยระบุว่าประโยชน์ของอาหารจริงอาจมาจาก “matrix effect” – ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสารอาหารหลากหลายชนิดและสารไฟโตเคมิคอลในอาหารธรรมชาติที่ทำงานร่วมกัน ซึ่งไม่สามารถจำลองขึ้นมาให้ครบถ้วนแบบนั้นได้ในอาหารเสริม 
5. ผลลัพธ์นี้พบในมะเร็งหลายชนิด โดยเฉพาะมะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้ใหญ่ และมะเร็งรังไข่
6. มีเพียงบางกรณีที่อาหารเสริมมีความจำเป็น เช่น หญิงตั้งครรภ์ที่ต้องการโฟเลต (Folate) เพิ่ม หรือผู้ที่มีภาวะขาดวิตามินหรือแร่ธาตุบางชนิด
ข้อดีสำคัญของอาหารเสริมในผู้ที่ขาดสารอาหารทั่วไปที่ผ่านการตรวจ สามารถจัดเพิ่มเติมในปริมาณที่ขาดได้ดีขึ้นกว่าอาหารธรรมชาติ
อ้างอิง 1. Jacobs, D. R., & Tapsell, L. C. Food, not supplements, has a matrix of nutrients and phytochemicals that promote health. The American Journal of Clinical Nutrition, 86(Supplement 1), 776S-785S.
2. Lampe, J. W. Health effects of vegetables and fruit: where do we stand on the role of phytochemicals?. The American Journal of Clinical Nutrition, 70(3), 430S-432S.
3. Rock et al. (2023). Dietary supplements versus whole foods for cancer prevention: Evidence from the Women’s Health Initiative. Journal of the National Cancer Institute, 115(5), 510-522.
โรงพยาบาลเฉพาะทางมะเร็งแคนเซอร์อลิอันซ์ ศรีราชา โรงพยาบาลเปิดทุกวัน เวลา 08:00 – 20:00 น.
